اجرای اسکوپ سنگ نما
نما چیست؟
از زمانی که زیبایی ظاهری و آرامش، آسایش و ایمنی هرچه بیشتر محل زیست بشر و صد البته صرفه جویی در مصرف انرژی برای ساختمان ها مد نظر قرار گرفت، ایجاد نماهای با مصالح و شیوه های اجرایی متفاوت و متنوع در دستور کار مالکان و سازندگان ساختمان ها قرار گرفته است. البته از این نظر ایرانیان دارای سابقه طولانی و دیرینه در امر نماسازی برای ساختمانها هستند.
نمای هر ساختمان در شکل دهی به مجموعه شهری که در آن حضور دارد، موثر است. اگر به نمای یک ساختمان بدون در نظر گرفتن نمای دیگر ساختمان های شهر توجه شود، همگونی نمای شهری در مجموع از بین می رود.
در واقع نما مانند یک پوشش به ساختمان شکل و روح می دهد.
سنگ نما
سنگ یکی از مصالح پرکاربرد در نمای ساختمان ها است که همیشه مورد توجه معماران قرار داشته است. وجود معادن غنی از انواع سنگ های تزئینی ساختمانی موجب توسعه این صنعت در کشور شده و لزوم توجه بیشتر به این عرصه شامل نحوه استخراج، برش و فرآوری تا نحوه اجرا و نصب را دو چندان نموده است.
سنگ های ساختمانی طبیعی به دلیل زیبایی ظاهری و هزینه نگهداری پایین، یکی از رایج ترین مصالح ساختمانی مورد استفاده در نمای ساختمان ها به شمار می روند.
غالبا از سنگ گرانیت، سنگ آهک، تراورتن، ماسه سنگ، ماربل و کوارتزیت برای نماسازی استفاده می شود.
اسکوپ سنگ نما چیست؟
اجرای سنگ ها در تراز قائم یا همان ارتفاع ساختمان، به وسیله ابزارهایی جهت مهار سنگ در ارتفاع را اسکوپ می گویند.
در واقع اسکوپ کردن سنگ، برای محکم کاری نمای سنگی و جلوگیری از سقوط آن ها می باشد.
چرا لازم است سنگ ها را اسکوپ کنیم؟
طراحی و اجرای صحیح نما از اهمیت ویژه ای در اجرای ساختمان برخوردار است. اسکوپ کردن سنگ امری واجب در اجرای اصولی سنگ های نما می باشد.
عدم اجرای نمای سنگی به صورت صحیح و اصولی باعث می شود که بعد از مدتی در اثر گرما و سرما و یا باد و حوادث طبیعی، سنگ نمای ساختمان سقوط کند و باعث خطرات جانی و مالی فراوانی گردد.
علل جدا شدن سنگ نما
1. نشست زمین و جا به جایی ساختمان
2. انبساط و انقباض در اثر سرما و گرما
3. زمین لرزه
4. عدم استفاده از چسب و ملات مناسب و یا زیاد بودن ملات پشت سنگ
5. استفاده از سیمان خشکه در دوغاب ریزی (به منظور افزایش سرعت گیرش دوغاب)
6. استفاده از تیکه و خرده سفال سفال و هر چیزی به غیر از دوغاب
مزایای اسکوپ سنگ نما
1. افزایش مقاومت سنگ نما جهت جلوگیری از سقوط و کاهش هزینه های بازسازی و ترمیم
2. طول عمر بالای نمای ساختمان
اسکوپ سنگ می تواند به صورت خشک (خشکه چینی یا همان نصب خشک نما) یا تر (ملات سیمانی) انجام شود.
اجرای نمای سنگ به صورت خشک با استفاده از پیج و مهره فلزی انجام می شود. سنگی که در اجرای نمای سنگ خشک به کاربرده می شود بایستی ضخامت بیشتری نسبت به سنگ های اجرا شده به روش با ملات (تر) داشته باشد. چرا که در صورتی سنگ ضخامت کمی داشته باشد، در اثر سوراخ کردن و بستن پیچ ترک می خورد.
انواع روش های مختلف اسکوپ سنگ نما
1. اسکوپ سیمی
- اسکوپ به روش سیم مفتول
2. اسکوپ با بست فلزی (چنگک اسکوپ)
- اسکوپ با چنگک دو پایه و سه پایه
- اسکوپ با چنگک پروانه ای
- اسکوپ با چنگک z شکل
3. اسکوپ کششی
4. اسکوپ به روش پیچ و رولپلاک
البته روش های دیگری هم وجود دارد به عنوان مثال اسکوپ با استفاده از لقمه های سنگی یا فلزی که چندین لقمه سنگ را با چسب در پشت سنگ می چسبانند اما تجربه نشان داده که اتصال لقمه های سنگی با چسب پس از مدتی به خاطر سرما و گرما، چسب خاصیت چسبندگی خود را از دست داده و سنگ و لقمه از هم جدا شده اند که امروزه این روش اسکوپ منسوخ شده و ایمنی لازم را ندارد.
اسکوپ به روش سیم مفتول
در این روش به کمک دستگاه فرز شیارهایی در دو سر سنگ (نزدیک لبه ها) ایجاد می کنند. سپس سیم های گالوانیزه را به صورت ضربدری از شیارها عبور می دهند و گره می زنند و در نهایت دوغاب پشت سنگ ریخته می شود و سیم ها را نیز در بر می گیرد. بدین ترتیب اتصال محکم تری برقرار می شود.
جزئیات اسکوپ سیمی:
شیارهای ایجاد شده با زاویه حدودا 45 درجه می باشد.
تعداد سیم ها باید حداقل 2 و حداکثر 4 عدد برای هر قطعه سنگ نما باشد.
قطر سیم اسکوپ بین 1.5 تا 2 میلی متر مناسب است و قطرهای کمتر باید به صورت چند لایه به کار روند. همچنین حتما باید از سیم گالوانیزه جهت جلوگیری از زنگ زدگی استفاده شود.
سیم اسکوپ در محل اتصال دو سر آن باید به اندازه 15 سانتی متر باقی باشد تا اسکوپ به میزان کافی با ملات پشت آن درگیر شود.
قطعه ای از سنگ نما را به عنوان لقمه بین سیم اسکوپ و پشت سنگ قرار می دهند تا مطمئن شوند که سیم اسکوپ به صورت کامل داخل ملات نما قرار گرفته و اتصال کافی ایجاد می شود.
اسکوپ با چنگک دو پایه و سه پایه
در این روش از یک قطعه استیل که دارای دو پایه یا دو بالچه می باشد، استفاده می کنند. دو پایه ی این قطعه را به وسیله چسب سنگ به پشت سنگ می چسبانند و سپس دوغاب به آن اضافه می کنند.
روش سه پایه همان روش دو پایه است که قطعه استیل دارای سه پایه می باشد اما قبل از چسباندن پایه ها، بر روی سنگ برش ایجاد می کنند و پایه سومی را در محل برش می چسبانند.
اسکوپ با گیره پروانه ای
در این روش برای نصب اسکوپ به پشت سنگ نما، می بایست شیارهایی با زاویه حدودا 45 درجه در پشت سنگ ایجاد شده و بعد از تمیزکاری شیارها و شست و شوی کامل سنگ مقداری چسب مخصوص سنگ داخل شیار ریخته و اسکوپ را داخل شیار قرار می دهیم.
اسکوپ با گیره Z شکل
برای نصب اسکوپ سنگ به روش z در پشت سنگ مانند قطعات دیگر، نیاز است که ابتدا شیاری را به وسیله دستگاه فرز ایجاد کنیم.
شکل ظاهری این قطعه مانند حرف Z لاتین است که آن را در داخل شیار قرار داده و در مرحله بعد سنگ آماده را در محل خود قرار می دهیم و سپس پشت آن ملات می ریزیم.
اسکوپ کششی
از دیگر روش های اسکوپ سنگ، اسکوپ کششی است که با استفاده از زبانه، مهره و یک میله به سنگ متصل می شود. برای استفاده از این اسکوپ باید دو شیار به موازات هم و در فاصله ای کمتر از طول میله اسکوپ ایجاد کرد، سپس زبانه ها را در شیار قرار داده و میله را از میان این دو زبانه عبور داد و در نهایت با مهره ها پشت میله را بست و محکم کرد.
اسکوپ سنگ نما به روش پیچ و رولپلاک
در صورت عدم اجرای اسکوپ با روش های بالا حتما باید پس از اتمام کار کلیه سنگ ها پیچ و رولپلاک شوند.
در این روش سنگ نما را با دریل سوراخ کرده و سنگ را پیچ و رولپلاک محکم می کنند.
در سنگ های دارای ترک یا رگه های آهکی بلند، حتما دو طرف ترک یا رگه باید پیچ شود (مانند دو قطعه سنگ مستقل)
اندازه ی پیچ باید کاملا متناسب با سنگ در نظر گرفته شود تا قسمتی از آن بیرون باقی نماند.
فاصله پیچ ها معمولا 50 سانتی متر در نظر گرفته می شود.
برای اتصال هر قطعه سنگ حداقل از دو عدد پیچ استفاده می شود.
جهت جلوگیری از نفوذ رطوبت داخل سنگ و نیز زیبایی نما باید روی پیچ ها با بتونه کاملا هم رنگ ترمیم شود.
شیار سنگ
اغلب با استفاده از دستگاه فرز و معمولا با زاویه حدود 45 درجه شیار کم عمقی ایجاد می شود تا اسکوپ به واسطه آن شیار با سنگ درگیر شده و پایه ی اسکوپ نیز در پشت سنگ، داخل ملات قرار می گیرد تا از جدا شدن سنگ با ملات پشت آن جلوگیری شود.
اگر تعداد شیارها زیاد باشد سنگ ضعیف و در نتیجه امکان شکسته شدن آن زیاد می شود.
چسب سنگ
برای اتصال محکم و ماندگاری بیشتر گیره ( دو پایه و سه پایه – پروانه ای و …)، معمولا از چسب سنگ استفاده می شود.
به این صورت که بعد از شیار زنی و تمیز کاری شیارها، کمی چسب سنگ در آن ریخته و گیره ها را داخل شیار قرار می دهند.
نکات مهم در مورد دوغاب پشت سنگ
ماسه دوغاب پشت سنگ باید دوبار شور باشد.
بعد از ریختن دوغاب پشت سنگ حداقل تا سه روز عمل آوری شود.
در دمای کمتر از پنج درجه دوغاب ریزی نشود چون دوغاب یخ می زند و ملات از پشت سنگ جدا می شود.
به هیچ عنوان از سیمان خشک برای بالا بردن سرعت کار استفاده نشود.
خاک پشت سنگ قبل از دوغاب ریزی باید شسته شود تا به دوغاب نچسبد.
کنترل اجرا نما (اسکوپ سنگ نما) بر عهده کدام ناظر می باشد؟
یکی از مهم ترین وظایف ناظر معماری کنترل دقیق بر حسن اجرای نمای ساختمان می باشد، خصوصا اگر نما از مصالح سنگی تشکیل شده باشد.
پس کنترل اسکوپ سنگ نما بر عهده ناظر معماری و ناظر هماهنگ کننده می باشد.
عالی بود مهندس